Căng thẳng Nga - Ukraine phủ 'bóng đen' lên du lịch thế giới

Khi đại dịch Covid-19 tạm lắng xuống thì ngành du lịch lại tiếp tục đối mặt với khủng hoảng và tương lai mịt mờ do căng thẳng Nga và Ukraine.

2022 vốn được kỳ vọng là năm phục hồi của ngành du lịch toàn cầu, song chiến dịch quân sự đặc biệt của Nga tại Ukraine có thể thay đổi điều đó. Một lần nữa, các hãng hàng không và công ty lữ hành đối diện với tình trạng huỷ chuyến và đóng cửa không phận.

Ngành du lịch toàn cầu một lần nữa phải đối mặt với những khó khăn do căng thẳng giữa Nga và Ukraine

Cho tới nay, có khoảng hơn 30 quốc gia đã đóng cửa không phận với Nga. Ngay lập tức, Cơ quan Hàng không Dân dụng Nga cũng đã đáp trả bằng cách cấm máy bay của ít nhất 37 quốc gia, đồng thời dừng hầu hết chuyến bay nước ngoài.

Trong ngắn hạn, điều này đồng nghĩa với một số chuyến bay bị hủy bỏ hoặc chuyển hướng. Nhưng tác động với ngành du lịch thế giới được dự đoán còn có thể lâu dài và sâu rộng hơn nhiều bởi những lý do sau đây:

Chi phí nhiên liệu tăng kéo theo giá dịch vụ tăng

Chi phí nhiên liệu tăng cao sẽ làm tăng giá vé, ảnh hưởng trực tiếp tới người tiêu dùng

Giá dầu thô toàn cầu đã tăng lên mức hơn 110 USD một thùng vào giữa tuần trước do các nhà đầu tư lo ngại tình trạng xuất khẩu nhiên liệu của Nga sẽ bị hạn chế hoặc tạm dừng.

Những đợt tăng giá này khiến bất kỳ loại hình du lịch nào cũng trở nên đắt đỏ hơn. Việc phải đổi hướng bay sẽ khiến đường bay dài hơn, cần nhiều nhiên liệu hơn. Giá vé máy bay vì vậy sẽ tăng, tác động trực tiếp tới người tiêu dùng.

Giám đốc Tài chính Lufthansa, hãng hàng không lớn nhất châu Âu, cho biết các đường bay vòng sang châu Á sẽ tiêu tốn hàng triệu euro mỗi tháng. Bên cạnh đó, ông Remco Steenbergen cũng cho hay Lufthansa sẽ cần tăng giá vé để bù cho chi phí nhiên liệu và các phát sinh khác.

Giá vé tăng đột biến sẽ kéo theo hệ luỵ là nhu cầu du lịch sẽ giảm. Đây là tin xấu cho một ngành đang phải vật lộn để giải quyết những tổn thất hậu dịch bệnh, chưa kể tới các vấn đề khác như lạm phát.

Lo ngại an toàn có thể làm giảm nhu cầu

Cơ quan An toàn Hàng không Liên minh châu Âu (EASA) đã cảnh báo "nguy cơ cao" đối với những máy bay dân dụng bay gần biên giới Ukraine. Không phận Nga, Belarus, Ba Lan, Slovakia, Hungary, Romania và Moldova cũng nằm trong danh sách rủi ro.

Ngày 4/3 vừa qua, EASA đã tăng gấp đôi diện tích vùng cảnh báo xung quanh Ukraine do lo ngại "tên lửa tầm trung có thể tấn công máy bay dân dụng".

Cảnh báo trên của EASA được cho là không thể xem nhẹ nếu nhìn lại trường hợp chuyến bay MH17 của Malaysia Airlines bị bắn rơi ở miền đông Ukraine năm 2014 khiến 298 người thiệt mạng.

Du khách vốn đã lo ngại dịch bệnh, khó có thể chịu thêm lo lắng về viễn cảnh bay gần khu vực xung đột.

"Nhiều khả năng các điểm đến gần Nga cũng sẽ bị ảnh hưởng do nhiều người quan ngại về các căng thẳng và xung đột trong khu vực", Olivier Ponti, phó chủ tịch phụ trách phân tích du lịch của công ty phân tích du lịch ForwardKeys, cho biết.

Covid-19 và khủng hoảng tị nạn

Chúng ta đã và đang sống giữa một đại dịch toàn cầu với những hạn chế đi lại và các biện pháp kiểm dịch riêng đối với từng quốc gia. Nhiều tổ chức du lịch đã kêu gọi các chính phủ dỡ bỏ hạn chế đi lại liên quan đến Covid-19 vì đa phần người dân đều đã được tiêm phòng đầy đủ. Tuy nhiên, Tổ chức Y tế Thế giới mới đây đã đưa ra cảnh báo rằng tình trạng tại Ukraine và hậu quả là cuộc khủng hoảng tị nạn sẽ khiến Covid-19 lây lan mạnh hơn.

"Hàng triệu người tị nạn sẽ di chuyển liên tục khiến cho những bệnh truyền nhiễm sẽ dễ lây lan. Mọi người tụ tập trong căng thẳng, không ăn, không ngủ. Và điều đó khiến họ dễ nhiễm bệnh", tiến sĩ Mike Ryan, Giám đốc chương trình Cấp cứu Y tế của WHO, cho hay.

Cao ủy Liên Hợp Quốc về người tị nạn (UNHCR) dự đoán hơn 2 triệu người ở Ukraine đã buộc phải rời bỏ quê hương đi tị nạn và ước tính có tới 4 triệu người rời đất nước trong những tuần tới nếu xung đột tiếp diễn.

Việc lây lan virus ở các nước láng giềng có thể khiến chính phủ các quốc gia khó nới lỏng hạn chế về Covid-19 hơn và điều này tiếp tục gây áp lực lên ngành du lịch.

Doanh thu du lịch sụt giảm

Thổ Nhĩ Kỳ là một trong những điểm đến bị du khách Nga hủy chuyến nhiều nhất

Theo Hiệp hội các nhà điều hành tour ở Nga (ATOR), người Nga đã thực hiện hơn 10.1 triệu các chuyến du lịch nước ngoài vào năm 2021. ATOR cho biết có khoảng 46.5% tổng lượng khách du lịch và 4.7 triệu chuyến đi là tới Thổ Nhĩ Kỳ.

Trong một viễn cảnh khả quan, doanh thu du lịch từ khách Nga là rất lớn. Dữ liệu mới nhất từ ​​công ty phân tích du lịch ForwardKeys cho thấy các lượt đặt vé máy bay đi Nga trong tháng 3, tháng 4 và tháng 5 đã phục hồi đến 32% so với mức trước đại dịch. Thổ Nhĩ Kỳ, UAE, Maldives và Thái Lan là những điểm đến được đặt nhiều nhất.

Tuy nhiên, mọi thứ đã thay đổi sau căng thẳng Nga - Ukraine. Các điểm đến có tỷ lệ huỷ chuyến ngay trong ngày 24/2 là Síp (300%), Ai Cập (234%), Thổ Nhĩ Kỳ (153%), Anh (153%), Armenia (200%) và Maldives (165%). Sự vắng mặt của khách Nga sẽ giáng một đòn lớn vào những điểm du lịch phụ thuộc vào lượng khách này.

Dữ liệu mới nhất từ ​​công ty phân tích du lịch ForwardKeys

Tuy nhiên, không phải tất cả quốc gia đều cắt đứt quan hệ với Nga. Người Nga hiện vẫn đến du lịch tới những nơi như Thổ Nhĩ Kỳ, Thái Lan hay Ai Cập song có một số hạn chế trong việc sử dụng thẻ thanh toán quốc tế do trừng phạt từ hệ thống Visa và Mastercard.

Tổ chức Du lịch Thế giới sẽ tổ chức một cuộc họp khẩn cấp của hội đồng điều hành vào tuần này để quyết định xem có nên đình chỉ tư cách thành viên và sự tham gia của Nga tại tổ chức này hay không.

Không ai muốn rủi ro

Từ các nhà đầu tư đến những người đi du lịch trực tiếp, không ai thích sự thiếu chắc chắn. Vấn đề giữa Nga và Ukraine gia tăng tính rủi ro từ việc trì hoãn, hủy chuyến đến nhiều vấn đề khác.

Nhiều người buộc phải cân nhắc lại về các kế hoạch du lịch trong tương lai

Cổ phiếu các ngành liên quan du lịch cũng liên tục sụt giảm. Cổ phiếu Tập đoàn International Consolidated Airlines, chủ sở hữu British Airways đã giảm 5% trong tháng 2. Trong khi đó, cổ phiếu Lufthansa giảm 14% kể từ khi lực lượng Nga tiến vào Ukraine. Hãng hàng không EasyJet của Anh cũng chịu cảnh tương tự.

Sự không chắc chắn này khi căng thẳng leo thang cũng khiến mọi người phải suy nghĩ kỹ về các kế hoạch du lịch.

Matt Berna, Giám đốc điều hành của Intrepid Travel tại Bắc Mỹ, nói: "Chúng tôi có những khách hàng gọi điện để tìm sự yên tâm rằng chuyến đi của họ sẽ tiếp tục và kiểm tra chính sách đặt phòng linh hoạt của chúng tôi. Intrepid Travel hiện không điều hành bất kỳ tour du lịch nào đến Ukraine hoặc Nga nhưng trong ngắn hạn, chúng tôi dự đoán doanh số bán các chuyến du lịch ở châu Âu sẽ giảm".

(Nguồn: Đỗ An (Theo CNN), VN Express, Thứ năm, 10/03/2022, 10:25 (GMT+7))