Mở cửa Phú Quốc và kinh nghiệm từ "Phuket sandbox"

Với "Phuket sandbox", Thái Lan là quốc gia tiên phong mở cửa du lịch quốc tế trong khu vực. Dù chưa có đánh giá toàn diện, đây vẫn được coi là một điển hình để các nước châu Á tìm ra kế hoạch mở cửa cho riêng mình.

"Phuket sandbox" là tên gọi chương trình tái khởi động du lịch quốc tế của Thái Lan, triển khai từ 1/7/2021 tại tỉnh Phuket. Trong lĩnh vực tin học, "sandbox" là kỹ thuật cô lập một khu vực riêng biệt để kiểm tra các phần mềm, sao cho không gây hại đến toàn bộ hệ thống chung. "Phuket sandbox" cũng tạo ra một hệ thống đón khách quốc tế khép kín và quy trình nghiêm ngặt, với mục tiêu không xảy ra lây nhiễm Covid-19 giữa du khách và người dân địa phương.

Để tới Phuket, du khách quốc tế cần tiêm đủ vaccine, có xét nghiệm âm tính Covid-19 không quá 72 giờ, mua bảo hiểm y tế điều trị Covid-19 ít nhất 100.000 USD, có giấy chứng nhận COE và đã trả trước toàn bộ chi phí chuyến đi. Sau 7 ngày tại Phuket, nếu có kết quả âm tính, du khách có thể rời Phuket tới một số địa điểm như Surat Thani, Phangnga hoặc Krabi. Nếu mắc Covid-19, du khách sẽ được chuyến đến cơ sở y tế do bảo hiểm đã mua chi trả. Trong suốt chuyến du lịch, Thái Lan khuyến cáo du khách thực hiện quy tắc DMHTTA (gồm giãn cách, khẩu trang, rửa tay, đo nhiệt độ, xét nghiệm, cài ứng dụng).

Một du khách đang sử dụng ứng dụng truy vết MorChana tại Phuket, tháng 8/2021 - Ảnh: Bloomberg

"Phuket sandbox" có thành công?

Theo số liệu của Cơ quan Du lịch Thái Lan (TAT), tính đến ngày 14/9/2021, chương trình "Phuket sandbox" đã đưa khoảng 32.000 lượt khách quốc tế đến Thái Lan, sử dụng khoảng 523.500 đêm phòng. Tính đến hết tháng 8, doanh thu từ du lịch của "Phuket sandbox" đạt 1,6 tỷ baht, trung bình mỗi du khách chi khoảng 60.000 baht. Đáng chú ý, trong số du khách quốc tế chỉ có 91 người mắc Covid-19 (chiếm khoảng 0,28%), bất chấp số ca nhiễm vẫn tăng tại Phuket và Thái Lan.

"Phuket sandbox" chấp nhận công dân từ 70 quốc gia, tuy nhiên, Phuket chủ yếu đón khách từ thị trường Mỹ, Trung Đông và các nước châu Âu như Anh, Đức, Pháp... Theo trang Thethaiger, một khảo sát cho thấy 80% du khách thỏa mãn với chất lượng dịch vụ và 85% hài lòng với các khách sạn trong "Phuket sandbox".

Sau hơn 2 tháng triển khai, nhiều ý kiến cho rằng Thái Lan đã thất bại với "Phuket sandbox", vì lượng khách không đạt như kỳ vọng, kém xa mục tiêu 100.000 khách trong quý 3/2021. Một phần nguyên nhân là do nhiều nước đưa Thái Lan vào danh sách nguy cơ cao và khuyến cáo công dân không nên đến du lịch; đồng thời tháng 9 thường mùa thấp điểm của Phuket từ trước đến nay.

Trang Bloomberg dẫn lời ông Ho Kwon Ping - Chủ tịch điều hành Tập đoàn Banyan Tree nhận xét: "Thành công của Phuket sẽ dựa trên sự gia tăng từ từ, chứ không có số lượng lớn ngay khi mở cửa. Giữ đà tăng ổn định sẽ có ích cho mùa cao điểm cuối năm. Mô hình 'Phuket sandbox' cho thấy việc đón khách quốc tế là khả thi, vì trước đó ngay cả những bong bóng du lịch song phương cũng không thực hiện được. Sandbox không chỉ dành cho Phuket hay Thái Lan. Nó mở ra một con đường cho các quốc gia châu Á khác".

Ngành du lịch Thái Lan cũng nhiều lần khẳng định "Phuket sandbox" đang thực hiện thành công. Bộ trưởng Du lịch và Thể thao Thái Lan - ông Phiphat Ratchakitprakarn cho biết, "Phuket sandbox" đã giúp cho nền kinh tế lưu thông, ước tính gián tiếp tạo ra hơn 3,8 tỷ baht. Chương trình cũng góp phần tạo ra hơn 5.300 việc làm toàn thời gian. Ngoài ra, du khách quốc tế từ Phuket cũng là nguồn khách quan trọng của các điểm đến khác tại Thái Lan. Ông Kongsak Khoopongsakorn - Chủ tịch Hiệp hội khách sạn Thái Lan thừa nhận công suất phòng còn thấp, nhưng  nhấn mạnh "Phuket sandbox" là "giải pháp duy nhất để ngành du lịch sống chung với virus".

Từ việc đánh giá Phuket là mô hình "thành công", Thái Lan tiếp tục mở rộng các kế hoạch mở cửa du lịch theo lộ trình đã đề ra, với cách tiếp cận từng bước là "đảo - nội địa - biên giới". Sau các đảo Phuket, Samui và một số đảo nhỏ, Thái Lan chuẩn bị mở cửa các điểm trong nội địa như Pattaya, Bangkok, Chiang Mai… Dự kiến đầu năm 2022, Thái Lan sẽ khởi động "bong bóng du lịch" giữa các tỉnh biên giới với Campuchia, Myanmar, Lào và Malaysia.

Chưa bàn đến những con số, "Phuket sandbox" ít nhất đã thành công về mặt hình ảnh, khi nhận được sự chú ý của du khách, doanh nghiệp, giới truyền thông và các chính phủ khắp thế giới. "Thái Lan là một trong những quốc gia đầu tiên ở châu Á tạo ra 'hàng rào' cho một điểm đến để mở cửa du lịch an toàn hơn. Rất nhiều quốc gia khác sẽ làm theo mô hình này. Các điểm đến nên nhìn vào Phuket để học hỏi những gì có thể áp dụng cho chính họ", bà Liz Ortiguera – Giám đốc điều hành Hiệp hội Du lịch châu Á-Thái Bình Dương (PATA) trả lời phóng viên VOV.VN.

Theo bà Liz Ortiguera, cách mở cửa du lịch của Hawaii, Maldives và Phuket là những ví dụ tuyệt vời. Các điểm đến này đã tiên phong trong việc thiết lập các hướng dẫn y tế và quy trình giảm thiểu rủi ro, qua đó tạo ra một khu vực an toàn cho khách du lịch. Quan trọng hơn, khi các phương pháp này được chia sẻ rộng rãi và nhanh chóng sẽ góp phần phục hồi du lịch toàn cầu.

Các khu vực trong kế hoạch mở cửa du lịch quốc tế của Thái Lan, mở đầu là Phuket - Nguồn: Straits Times

Phuket mang tới bài học gì?

"Phuket sandbox" là minh chứng cho cách tiếp cận "du lịch sống chung với Covid-19" của Thái Lan. Ở thời điểm mở cửa, Phuket đã tiêm mũi 1 cho 80% dân số, mũi 2 cho 60% dân số và tiếp tục thực hiện tiêm chủng. Tới nay, tỉ lệ tiêm mũi 1 và mũi 2 tại Phuket lần lượt là 92% và 81%. Tuy vậy, trong qua trình triển khai "Phuket sandbox" dịch bệnh Covid-19 vẫn bùng phát trên đảo, hầu hết các nguồn lây từ trong cộng đồng dân cư và người Thái Lan từ nơi khác. Dù thừa nhận dịch Covid-19 đang ở "mức khủng hoảng", Phuket vẫn quyết tâm thực hiện kế hoạch đón khách quốc tế vì chính quyền địa phương tuyên bố "những gì đã xảy ra không ảnh hưởng đến kế hoạch". 

"Phuket sandbox" là một kế hoạch được chuẩn bị rất kỹ lưỡng, có tính linh hoạt theo thời điểm nhưng vẫn tuân thủ một lộ trình dài hạn của Thái Lan. Theo Bộ trưởng Du lịch và Thể thao Thái Lan Phiphat Ratchakitprakarn, các quy trình vận hành chuẩn (SOP) được thống nhất và bao trùm tất cả các khâu liên quan tới du khách. Chính quyền cũng đã tiên liệu cho việc lây nhiễm Covid-19 khi mở cửa du lịch, bằng việc lập ra các ngưỡng dịch bệnh và cách đối phó tương ứng. Khi tình hình liên tục chuyển biến, Phuket cũng nhanh chóng điều chỉnh các quy định hạn chế, phong tỏa để kiểm soát dịch bệnh nhưng không dừng đón khách. Nếu vượt các ngưỡng đề ra thì "Phuket sandbox" mới phải xem xét để dừng lại, ví dụ như dịch bệnh lây lan mất kiểm soát và các bệnh viện phải hoạt động trên 80% công suất.

Cơ sở lưu trú tại Phuket được chứng nhận SHA Plus - Nguồn: TAT

Trước khi bắt đầu "Phuket sandbox", Thái Lan đã triển khai chứng nhận "SHA Plus" cho các đơn vị tham gia đón khách, sau đó đạt được sự công nhận quốc tế bởi Hội đồng Du lịch và Lữ hành thế giới (WTTC). Ông Murali Viswanathan – Tổng quản lý khách sạn Renaissance Riverside Saigon (TP.HCM) cho rằng đây là cách làm rất hay của Thái Lan: "Việc chính phủ đứng ra đảm bảo rằng một khách sạn an toàn cho du khách và có được sự công nhận quốc tế là rất quan trọng; điều này giúp cho người nước ngoài tự tin và yên tâm hơn khi lựa chọn Thái Lan. Đây là kinh nghiệm mà Việt Nam có thể học hỏi".

Một bài học khác là nguồn khách quốc tế ít ỏi trong giai đoạn đầu mở cửa sẽ không đủ để nuôi sống ngành du lịch, mà vẫn cần động lực từ thị trường nội địa. Vốn là điểm đến quen thuộc từng đón 10 triệu lượt vào năm 2019, Phuket vẫn không đạt được mục tiêu về lượng khách dù đã mở cửa với nhiều thị trường và tốn kém chi phí quảng bá, mời người nổi tiếng đến trải nghiệm… Vì vậy, những điểm đến như Phú Quốc cũng không nên đặt kỳ vọng quá lớn.

Ngay tại Thái Lan, Chiang Mai cũng xác định tập trung đón cho khách nội địa song song với mở cửa quốc tế, vì tỉ trọng khách nước ngoài tại điểm đến này chỉ đạt 30% trước đại dịch. Ở Phuket, các hiệp hội doanh nghiệp địa phương đang thúc giục chính phủ mở cửa lại hoàn toàn từ ngày 1/12, vì các khách sạn tiếp tục chịu lỗ sau 2 tháng mở cửa. Các doanh nghiệp Phuket hi vọng, từ tháng 12/2021 đến tháng 3/2022 sẽ thu hút thêm 3,5 triệu lượt khách nội địa và thu về khoảng 210 tỷ baht.

Điểm yếu của "Phuket sandbox" nằm ở quy trình cấp giấy phép COE còn phức tạp, các trải nghiệm du lịch bị hạn chế và việc xét nghiệm nhiều lần gây tốn kém chi phí. Đại diện Cơ quan Du lịch Thái Lan (TAT) tại Dubai (UAE) cho biết, phản hồi từ khách du lịch tại UAE về "Phuket sandbox" là tích cực, nhưng việc đăng ký COE  còn phức tạp và các xét nghiệm RT-PCR tốn kém vẫn là những trở ngại. Một xét nghiệm RT-PCR tại UAE tốn từ 200 - 300 baht,  thấp hơn nhiều so với 8.000 baht cho 3 lần xét nghiệm trong 14 ngày ở Thái Lan.

Giám đốc điều hành PATA Liz Ortiguera cho rằng sẽ không có mô hình đơn lẻ nào, kể cả "Phuket sandbox", mang đến tất cả đáp án cho việc mở cửa du lịch; bởi vậy Việt Nam có thể học hỏi từ nhiều mô hình khác nhau. "PATA đang phối hợp với mạng lưới các thành viên để chia sẻ kinh nghiệm thực tiễn. Mỗi điểm đến cần xác định cách tiếp cận tốt nhất của mình, sao cho cân bằng các rủi ro về y tế với việc khôi phục sinh kế và lợi ích khác có được từ du lịch. Quan trọng nhất là phải bắt tay vào thực hiện với sự nỗ lực lớn nhất, điều đó sẽ giúp ích rất nhiều cho ngành du lịch" - bà Liz Ortiguera nói.

(Nguồn: Hải Nam, VOV, Thứ Sáu, 17/09/2021, 06:30 (GMT+7))